Trường PTDTNT THPT huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu - Đơn vị tiên phong trong công tác bảo tồn văn hoá các dân tộc
Bảo tồn văn hóa là việc giữ gìn, bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng, quốc gia, dân tộc đã tích lũy từ xa xưa và được lưu truyền đến ngày nay. Việc bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống đồng thời đảm bảo sự đa dạng của văn hóa quốc gia.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa thúc đẩy xu thế hội nhập hiện nay, bản sắc văn hoá dân tộc mang những giá trị quan trọng, cần được bảo vệ và phát huy. Việc giữ gìn bản sắc văn hoá mỗi dân tộc không chỉ đảm bảo sự tồn tại, lan toả của các giá trị văn hoá truyền thống mà còn có ý nghĩa xây dựng một xã hội văn minh, đa dạng và tôn trọng lẫn nhau.
Bản sắc văn hoá dân tộc là sản phẩm của lịch sử, là di sản của cha ông để lại cho chúng ta; mang biểu hiện của tính cách, tâm hồn, tư tưởng và lối sống của cộng đồng. Cần được cả xã hội bảo tồn và lan toả liên tục để phát huy những giá trị văn hóa đặc trưng, nhân văn đã được kết tinh, lắng đọng theo thời gian.
Đồng chí Tạ Thị Thanh Huyền, Bí thư chi bộ - Hiệu trưởng trường PTDTNT THPT huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu và học sinh tại không gian bảo tồn văn hóa
Thực hiện Nghị quyết số 02-NQ/HU ngày 06/10/2020 “Về phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp các dân tộc gắn với du lịch cộng đồng giai đoạn 2020-2025” trên địa bàn huyện Than Uyên, đồng thời cụ thể hóa các nhiệm vụ của Nghị quyết số 04-NQ/TU, ngày 17/02/2021 của Đảng bộ tỉnh Lai Châu về “Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021- 2025, định hướng đến năm 2030”. Trường PTDTNT THPT huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu đã và đang tích cực thực hiện nhiều giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn bản sắc văn hoá các dân tộc.
Với 309 học sinh, 100% là con em đồng bào các dân tộc thiểu số Thái, Mông, Dao, Khơ Mú, Tày trên địa bàn huyện Than Uyên. Chi bộ, ban giám hiệu và tập thể sư phạm nhà trường luôn xác định công tác bảo tồn văn hóa là nhiệm vụ quan trọng cần thực hiện đồng hành với công tác giáo dục đào tạo. Cụ thể nhà trường đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.
Bảo tồn văn hóa truyền thống qua “Vũ điệu Đoàn Kết”
1. Giáo dục truyền thống văn hoá, bồi dưỡng ý thức dân tộc, nâng cao thái độ trân trọng di sản văn hoá dân tộc và trách nhiệm đối với sự phát triển của cộng đồng và quê hương, hình thành ở học sinh tình cảm trong sáng, cao đẹp, yêu thương, gắn bó với cộng đồng.
Mỗi học sinh trong nhà trường sẽ phát huy tốt vai trò tuyên truyền viên lan toả thông điệp bảo tồn bản sắc văn hoá các dân tộc tới gia đình, nhân dân địa phương, bạn bè bốn phương.Từ đó, các em hình thành trách nhiệm giữ gìn và phát huy những nét đẹp văn hoá dân tộc, để những nét đẹp ấy không bị mai một theo thời gian.
Triển lãm không gian văn hoá các dân tộc tại Trường PTDTNT THPT huyện Than Uyên
2. Lồng ghép công tác bảo tồn văn hóa truyền thống vào chương trình giáo dục
Hoạt động triển lãm văn hóa của dân tộc Thái – Khơ mú
Nhằm giúp cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh và cha mẹ học sinh hiểu đúng, hiểu đủ, hiểu sâu về ý nghĩa, tầm quan trọng, sự cần thiết của việc bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc. Chi bộ và ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm đẩy mạnh, đổi mới công tác tuyên truyền có trọng tâm, trọng điểm bám sát đề án, nghị quyết, kế hoạch phát triển văn hóa do các cấp ban hành, đưa nội dung giáo dục bản sắc văn hóa các dân tộc vào giảng dạy trong chương trình giáo dục địa phương, lồng ghép tích hợp trong các môn học như Văn học, Lịch sử, Địa lí, Giáo dục kinh tế pháp luật và hoạt động giáo dục trải nghiệm, hướng nghiệp... để truyền đạt kiến thức về văn hóa truyền thống, giáo dục phẩm chất và giá trị đạo đức cho học sinh.
3. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho học sinh
Nhà trường tổ chức hoạt động ngoại khóa để tăng cường công tác tuyên truyền, giới thiệu, bảo tồn các di sản văn hóa tiêu biểu của các dân tộc cho học sinh như tham quan di tích lịch sử, biểu diễn văn nghệ truyền thống, tham gia các câu lạc bộ văn hóa trên địa bàn, tổ chức các trò chơi dân gian, thực hiện quy định học sinh mặc trang phục truyền thống vào ngày thứ hai, ngày lễ, các sự kiện sinh hoạt tập thể.
Bảo tồn văn hóa truyền thống thông qua điệu sạp
4. Xây dựng và duy trì thư viện văn hóa truyền thống
Nhà trường có một phòng không gian văn hoá tích hợp với thư viện. Đây là một bảo tàng dân tộc thu nhỏ trưng bày 10 bộ trang phục, 10 nhạc cụ, 38 dụng cụ sinh hoạt và công cụ lao động sản xuất, 128 đầu sách tập hợp các nét văn hóa của 54 dân tộc giúp học sinh có cơ hội trực tiếp “mắt thấy, tai nghe” tiếp cận gần gũi, chân thực với các hiện vật, bài viết về công tác bảo tồn văn hóa.
Phòng không gian văn hoá tích hợp với thư viện và nguồn tư liệu phong phú đã được cài đặt bằng mã quét QR giúp học sinh tích luỹ tri thức văn hoá, tích cực rèn luyện kĩ năng thuyết trình để trở thành tuyên truyền viên giới thiệu bản sắc các dân tộc, trở thành một nguồn tài nguyên quý giá cho học sinh và giáo viên.
5. Tổ chức các buổi giao lưu văn hóa và tham gia các cuộc thi văn hóa văn nghệ do cấp trên phát động
Để làm tốt công tác bảo tồn văn hóa, nhà trường đã tổ chức các buổi giao lưu văn hóa giữa các trường trên địa bàn, tổ chức cuộc thi văn nghệ truyền thống, triển lãm tranh vẽ, tham gia cuộc thi Giai điệu tuổi hồng tỉnh Lai Châu lần thứ VIII, Hội thi Liên hoan tiếng hát dân ca học sinh các dân tộc huyện Than Uyên... Những buổi giao lưu đã giúp cho học sinh nhà trường hiểu rõ hơn về văn hóa truyền thống của dân tộc mình và văn hóa truyền thống Việt Nam.
Học sinh Nhà trường tham gia trình diễn trang phục truyền thống
6. Quản lý và bảo tồn di sản văn hóa
Nhà trường đã phối hợp với Phòng văn hóa huyện, với Ủy ban nhân dân các xã trên địa bàn huyện để tham gia vào việc quản lý và bảo tồn di sản văn hóa địa phương như là di tích lịch sử Bản Lướt, các câu lạc bộ bảo tồn bản sắc như: Câu lạc bộ đàn tính hát then của xã Mường Cang, câu lạc bộ múa khèn, Câu lạc bộ sáo Mông của xã Tà Mung câu lạc bộ văn hóa Dao của xã Phúc Than ….
Học sinh trường PTDTNT THPT huyện Than Uyên thăm quan không gian văn hoá dân tộc H’Mông của huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu
7. Tạo điều kiện cho học sinh tham gia các hoạt động văn hóa
Nhà trường khuyến khích học sinh tham gia các câu lạc bộ văn hóa nghệ thuật ở địa phương. Đặc biệt đoàn trường đã tổ chức các trò chơi dân gian, đồng diễn Vũ điệu đoàn kết, nhảy sạp, múa xoè, thi gói bánh chưng, thi giã bánh dày, thi trình diễn trang phục, … Tái hiện không gian lễ hội, giúp học sinh được quan sát, thẩm thấu các giá trị văn hóa trong không khí vui tươi, gắn kết với cộng đồng. Từ đó giúp học sinh phát triển kỹ năng, đam mê và sự hiểu biết về văn hóa truyền thống của địa phương.
Câu lạc bảo tồn Khèn, kèn lá, sáo H'Mông
Nhà trường cũng đã thực nhiều đề tài sáng kiến kinh nghiệm và dự án nghiên cứu, bảo tồn và phục hồi văn hóa. Hiện tại nhà trường có một câu lạc bộ bảo tồn khèn, kèn lá, sáo H'mông và 01 dự án khoa học kĩ thuật về công tác bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống giúp học sinh hiểu, trân trọng và gìn giữ văn hóa truyền thống của quê hương, đồng thời tạo ra môi trường học tập và phát triển toàn diện cho học sinh. Các hoạt động này không chỉ góp phần bảo tồn văn hóa mà còn giúp xây dựng lòng tự hào dân tộc và tư duy sáng tạo cho thế hệ trẻ.
8. Tăng cường sự quan tâm chỉ đạo thực hiện bảo tồn văn hoá của Chi bộ, Ban giám hiệu nhà trường
Có được kết quả trên là nhờ sự lãnh chỉ đạo khoa học của đồng chí Bí thư chi bộ kim hiệu trưởng Nhà trường, đồng chí Bí thư chi bộ Tạ Thị Thanh Huyền đã có sự lãnh đạo tận tâm và chỉ đạo thông minh. Sự quan tâm và đầu tư của đồng chí Bí thư đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng không gian văn hoá tích hợp với thư viện
Đồng chí Bí thư Chi bộ giới thiệu giá trị văn hóa truyền thống cho học sinh
Đồng chí Bí thư Chi bộ đã thể hiện vai trò lãnh đạo mạnh mẽ trong việc định hướng và xây dựng chiến lược bảo tồn phát huy lan toả các giá trị văn hoá tốt đẹp của các dân tộc, đồng thời đảm bảo nguồn lực và tài chính cần thiết cho các hoạt động này. Sự lãnh đạo của đồng chí Bí thư cũng được thể hiện qua việc tạo điều kiện cho học sinh rèn luyện kỹ năng thuyết trình và trở thành tuyên truyền viên giới thiệu bản sắc các dân tộc.
Đồng chí Bí thư chi bộ được Chủ tịch UBND Tỉnh tặng bằng khen
Với sự quan tâm chỉ đạo thực hiện bảo tồn văn hoá của Chi bộ, Ban giám hiệu, Trường PTDTNT THPT huyện Than Uyên đã trở thành một môi trường giáo dục đậm đà bản sắc văn hoá, giúp học sinh không chỉ học hỏi kiến thức mà còn hiểu và trân trọng văn hóa dân tộc, góp phần phát triển tinh thần yêu nước và sự đa dạng văn hóa của đất nước.
Không có nhận xét nào